İzmir’de savaş gemisi batığı bulundu
DEÜ Deniz Bilimleri ve Teknolojileri Enstitüsü tarafından Strateji ve Bütçe Başkanlığı desteğiyle yürütülen ‘Türk Batık Envanter Projesi: Mavi Miras (TUBEP)’ çalışması kapsamında Foça’daki Koca Piri Reis Gemisi sonar teknolojisine sahip uzaktan kumandalı su altı robotu. başladı. Çalışmalar kapsamında 28 Kasım’da 18. yüzyıla ait olduğu düşünülen savaş gemisi enkazı bulundu.
DEÜ Rektörü Prof.Dr.Nükhet Hotar, 2005 yılından bu yana devam eden Mavi Miras Projesi ile su altı enkazlarını coğrafi olarak işaretlemeyi hedeflediklerini belirterek, TÜBİTAK’tan destek aldıklarını söyledi. Mavi Miras’ın 2017 yılından bu yana Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle yürütülen ilk ve tek proje olduğunun altını çizen Prof.Dr.Hotar, bunun Cumhurbaşkanlığı Bütçe ve Strateji Müdürlüğü tarafından desteklenen yerli ve milli bir proje olduğuna dikkat çekti. Bilim adamlarının katkıları ve emektar Piri Reis gemisinin varlığıyla denizcilik tarihinde yeni ufuklar açacak buluşlar yaptıklarını anlattı. Dr. Hotar, “Özellikle daha az bilinen Osmanlı dönemine ait batıklar bulduk. Bu proje kapsamında heyetimiz 5 gemi enkazı buldu. Üniversite olarak bu çalışmaları tam olarak destekliyoruz. Bunu bir adım daha ileri götürmek istiyoruz. Özellikle Avrasya coğrafyasında bu konuyu araştırmak için bir sualtı araştırmaları ve denizcilik tarihi merkezi kurma çalışmalarımıza hız verdik. “Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) süreci tamamlandıktan sonra böyle bir merkezle bilimsel anlamda daha ciddi bir adım atmış olacağız.”
2021-2031 kapsamında Birleşmiş Milletler’in ağırlıklı olarak gündeme getirdiği mavi büyümeye ilişkin bir strateji oluşturmayı hedeflediklerini belirten Prof. Dr. Nükhet Hotar, “Özellikle kıyı şeridi olan ve ülkelerinde hak iddia eden ülkeler deniz mavi bir büyüme stratejisi oluşturmalıdır. Bu bağlamda çalışmalarımızın ve bu bulguların mavi büyüme stratejimizin eylem planının oluşumuna ciddi katkı sağlayacağına inanıyoruz ”dedi.
YANLIŞ KİMLİĞİ ARANACAK
DEU Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Harun Özdaş ise jeofizik mühendisi öğretim üyesi Dr.Nilhan Kızıldağ, Kültür ve Turizm Bakanlığı proje temsilcisi Emre Savaş ve bölgedeki bilim adamları ile önemli bir çalışma yürüttüklerini ifade etti. ekibi, sualtı araştırmalarının son aşamasını 2020 yılında Foça’da gerçekleştirdiklerini söyledi. Çalışmaları Kültür Bakanlığı izni ile yürüttüklerini anlatan Doç. Dr. Özdaş, “Mavi Miras Projesi kapsamındaki çalışmaları yürütürken büyük bir sürprizle karşılaştık. Açıkçası İzmir bölgesinde çok sayıda deniz savaşı olduğunu biliyorduk. Foça açıklarında 50-55 metre derinlikte 20 demir ve bronz bilyeli bir gemi enkazına rastladık. Çok heyecanlıydık. Enkazın kimliğini henüz bilmiyoruz. Çünkü bunlar bizim ilk sahne çalışmalarımız ”dedi.
2021 yılında batık üzerinde daha detaylı çalışmayı planladıklarını kaydeden Doç. Dr. Özdaş, geminin gövdesine ait çok sayıda gülle, mutfak tencere, gemi kretli parçalar veya ekipman ve ahşap parçaların tespit edildiğini söyledi. Uzaktan kumandalı su altı robotu ile yaptıkları çalışmalar hakkında bilgi veren Doç. Dr.Özdaş şöyle devam etti:
“Enkazın kabaca 25 metreye 10 metre genişliğinde olduğunu söyleyebiliriz. Ancak kalıntılar patlama ve batma sırasında 250-300 metrelik bir alana dağılmış durumda. Bunlarla ilgili ilk çalışmalarımızı uzaktan kumandalı su altı robotumuz ROV cihazımız ile gerçekleştirdik. Çünkü dalış için 50-55 metre derinlikte su. Enkazla ilgili bir planlama yaptık. Buluntulardan çıkardığımız örnekleri ilgili yerlere teslim ettik. Enkazın 18. yüzyıla ait olduğunu düşünüyoruz. Önümüzdeki yıl gemi enkazının kimliğini daha detaylı araştıracağız. Osmanlı arşivlerini araştıracak ekiplerimiz bu enkaza ait verilerin mevcut olup olmayacağını kontrol edecek. “
YENİ ROTA KARADENİZ
Öğretim Üyesi Doç. Dr. Harun Özdaş, proje kapsamında önümüzdeki dönemde Karadeniz’de de benzer çalışmalara devam edebileceklerini söyledi. İzmir’in deniz savaşı tarihi açısından önemine dikkat çeken Özdaş, Karadeniz’de derin sulara dalmayı planladıklarını açıkladı. Özdaş, “Özellikle 16. ve 19. yüzyıllar arasında Osmanlı deniz kazaları arşivimiz var. Birçok bölge belirledik. Bunlardan biri Karadeniz Bölgesi. Karadeniz Bölgesinde derin sularda çalışmayı planlıyoruz. Çünkü ROV cihazımız 1000 metreye kadar dalış yapabilmektedir. Bu testleri Foça’da yaptık. Daha sonra derin sularda çalışmayı planlıyoruz. Şu ana kadar bulunan savaş gemileri açısından en yoğun mücadelenin yaşandığı yer İzmir’dir. İzmir, deniz savaş tarihi açısından özel bir yere sahiptir. Ancak Karadeniz’de biraz daha batıya doğru ilerlediğinizde aynı özellikleri bulmanız mümkün ”dedi.
