200 yıllık taş eser sahipsiz
Osmanlı Sultanı II.Mahmud dönemine ait 1827 tarihli taş eser, Ataköy 1. Kısım Çarşısı’nda kaderine terk edildi.
1950 yılında Ataköy’ün ilk kısmı ile birlikte planlanan çarşı 564 ada 135 parsel üzerinde yer almaktadır. 4 bin 320 metrekare arsası bulunan ve yirmi üç dükkan, işyeri ve kumarhane olarak tapuya dahil edilen çarşı, geçen yıl tamamen boşaltılarak harabe haline getirildi. Çarşıya giriş için kullanılan alt geçidin duvarında II.Mahmud dönemine ait bir yazıt alınlığına sahip olduğu düşünülen tarihi eser, tamamen korumasız kalmıştır. Her türlü yıkıma ve hırsızlık riskine açık olan eserin bugüne kadar zarar görmemiş olması bir mucizedir. Çalışmanın Ataköy yapımı sırasında çevre kazılarından kaynaklandığı düşünülmektedir.
‘PAZAR OLMAYIN’
Yıkılma kararı alınan çarşı için Ataköy 1. Kısım Koruma ve Güzelleştirme Derneği Cumhuriyet dönemi çarşısı niteliği taşıdığı gerekçesiyle İstanbul 1 Nolu Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’na başvurarak, yıkımı durdurun. Aynı zamanda çarşı girişindeki alt geçitte mermer işçiliğinin fotoğraflarını imza ile gönderip tarihi eser olup olmadığını sordu.
MÜZİK DEĞER
Koruma Kurulu 1827 tarihli ve II.Mahmud imzasıyla Osmanlı dönemi mermer işçiliğinin 2863 sayılı Kanun kapsamında korunması gereken bir eser olduğuna karar vererek eserin müzeye devredilmesini talep etti. Türk İstanbul İslam Eserleri Müzesi’nden uzmanlar ve İstanbul Restorasyon ve Koruma Müdürlüğü’nden bir uzman eseri yerinde birlikte inceledi. Müze daha sonra Ataköy 1. Kısım Koruma ve Güzelleştirme Derneği’ne yazı göndererek şunları söyledi:
“ 5 Kasım 2020 tarihinde görevlendirilen restoratör ile müzemiz ve Bakırköy Belediyesi yetkilileri tarafından yapılan yerinde incelemede eser çimento ile yerine sabitlendi ve eserin zarar görmeden kaldırılması mümkün olmadı. Çalışır ve herhangi bir destekle duvar kaldırılmaya çalışılırsa bu sefer tavan çökebilir. Bulunduğu yerde muhafaza edilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir. Bu nedenle, geçici zimmete para geçirme için dernek yönetiminiz tarafından görevlendirilen bir yetkiliyi derneğiniz adına rica ediyor ve kimlik bilgilerini müdürlüğümüze iletmek istiyorum. “
YAKALAYALIM?
Dernek yönetimi de bu yanıt karşısında şaşkına döndü. Dernek yönetimi, “Her akşam işin başında nöbet tutmamızı isteyip istemediklerini anlamıyoruz.” Dernek yönetimi, “Dernek olarak kuruluş felsefemize uygun hareket ediyoruz. Yıkım kararı alınmış olmasına rağmen” Çarşımız için bu karar mevcut imar durumunun aslına uygun olarak korunmasına engel teşkil etmemektedir Çarşımız mimar Piccinato’nun Ataköy projesine uygun olarak bugünkü haliyle muhafaza edilmelidir. Çeşmeyi muhafaza etmemiz de bizim için uygundur. Kurulun kararına uygun olarak yerine taş yerleştirin ve taşın yanında açıklayıcı bir levha ile koruyun.
YÜKSEK SANAT DEĞERİ
Arkeolog Nezih Başgelen: “Sultan III. Selim’den bu yana Osmanlı Ordusu’nda yapılan reformların önemli bir kısmını Baruthâne-i Âmire komutasındaki Bakırköy Baruthânesi tesisleri oluşturuyordu. Cumhuriyet dönemi öncesi Askeri Fabrikalar ile bu geniş arazi yönetiminin oradan devredildiğini söyleyen Baruthane, Türkiye’deki Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu Emlak ve Kredi Bankası’na satıldı. Banka, barut fabrikasının bulunduğu araziye Ataköy mevkilerini inşa etti ve eski binaların birkaçı korundu. Bu bakımdan imzalı bu yazıt parçası önemli bir tarihi belgedir. Kompozisyon açısından sanatsal değeri de yüksektir. Bulunduğu yeri korumak zor olduğu için bir an önce Askeri Müze veya benzeri bir müzeye nakledilmelidir.
